Οι έξι οιωνοί του διαζυγίου
Του Sam Margulies
Μετάφραση αναδημοσίευση από το Psychology Today
http://www.psychologytoday.com/blog/divorce-grownups/200911/the-six-signals-divorce
Σε λίγες των περιπτώσεων οι δύο σύζυγοι παίρνουν από κοινού ταυτόχρονα την απόφαση να χωρίσουν. Συνήθως ο ένας εκ των δύο συζύγων, προφανώς αυτός με τις λιγότερες ψυχικές αντοχές, αποφασίζει ότι δεν μπορεί να ζήσει πλέον εντός γάμου. Παρόλο τις όποιες απώλειες και σαρωτικές μεταβολές, αποφασίζει ότι είναι προτιμότερος ο χωρισμός από την συνέχεια του γάμου. Αν και συνήθως αυτός που ξεκινά την διαδικασία του διαζυγίου είναι ο σύζυγος, σε ένα 45% των περιπτώσεων είναι η σύζυγος που ξεκινά την λύση του γάμου. Αυτός/η που δεν ξεκινά την διαδικασία είναι συνήθως κοντά και γρήγορα συμφωνεί πως το διαζύγιο είναι η καλύτερη λύση. Άλλοτε πάλι αντιστέκεται επιχειρηματολογώντας ότι ο γάμος μπορεί και να διασωθεί εάν προσπαθήσουν λίγο περισσότερο. Σε κάποιες των περιπτώσεων αυτός/η που δεν ξεκινά την διαδικασία, είναι εντελώς κεραυνοβολημένος και διατείνεται ότι έχουν έναν αποδεκτό γάμο και είναι αδιανόητο για αυτήν να θέση την οικογένεια σε διαδικασία διαζυγίου.
Το ζήτημα της αμοιβαίας συναίσθησης της κατάστασης είναι σημαντικότατο αφού αυτό καθορίζει το εάν θα έχουμε ένα συναινετικό ή με πολλούς διαξιφισμούς διαζύγιο.
Οι γάμοι δεν σπάνε άλλα διαβρώνονται με το πέρασμα του χρόνου. Κάθε φορά που ένα επιβλαβές γεγονός αφήνεται χωρίς προσπάθεια να δούμε τι πήγε στραβά, τι μπορεί να διορθωθεί, ένας από τους δεσμούς που κρατάνε το ζευγάρι μαζί διαλύεται. Κάθε φορά που ο ένας εκ των συζύγων αποτυγχάνει να αναγνωρίσει την όποια συναισθηματική ανάγκη του άλλου και να δώσει σημασία σε αυτήν, λίγη επιπλέον από την κόλα εξαφανίζεται. Κάθε φορά που αποφεύγεται μία σύγκρουση επειδή το ζευγάρι αποφεύγει μία εποικοδομητική συζήτηση και ανάλυση τόσο πιο πολύ η σχέση διαβρώνεται.
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αιτιών που οι σχέσεις διαβρώνονται μεταξύ των οποίων η στο διάβα του χρόνου μετατόπιση του ενδιαφέροντος από την σχέση σε ψυχαναγκαστικές σκέψεις σχετικά με την καριέρα ή τα παιδιά. Και αν και μπορεί να υπάρξει κάποιο εκρηκτικό γεγονός που λειτουργεί αποκαλυπτικά για την κατάσταση της σχέσης, συνήθως η διάβρωση λειτουργεί υπόγεια και παίρνει καιρώ να αποκαλυφθεί. Πως μπορεί λοιπόν κανείς να πει ότι η διάβρωση έχει φθάσει σε τέτοιο σημείο ώστε να μιλάμε για διαζύγιο;
Την επόμενη φορά που κάποιος πάει σε ένα εστιατόριο και δει ένα ζευγάρι βυθισμένο στην σιωπή, χωρίς ο ένας να κοιτάει τον άλλο, χωρίς συζήτηση, πλήρως αποξενωμένο, αφοσιωμένοι και οι δύο στο να φάνε και να φύγουν, να είναι σίγουρος ότι αυτό το ζευγάρι είναι στο μεταίχμιο ενός διαζυγίου. Αυτό μπορεί να μην συμβεί σύντομα ή και ποτέ, καθότι πολλά ζευγάρια μένουν μαζί από συνήθεια ή φόβο. Σίγουρά πάντως ένας τουλάχιστον εκ των δύο έχει κάνει σκέψεις σχετικά με τον χωρισμό.
Παρακάτω παρατίθενται έξι σημάδια ενός επικείμενου χωρισμού. Μπορεί να υπάρχουν και άλλα αλλά αυτά είναι τα κυριότερα, τα ποιο εξόφθαλμα.
1. Η απουσία διάθεσης σύγκρουσης
Ο ερευνητής John Gotman έχει αναφέρει ότι η δεν είναι η απουσία επικοινωνίας που βαλτώνει ένα γάμο άλλα η απουσία δημιουργικών συγκρούσεων. Σε ζευγάρια που δεν έχουν αναπτύξει έναν τρόπο να επιλύουν τις διαφορές τους χωρίς να βλάπτουν την σχέση, που αποφεύγουν την διαφωνία και την σύγκρουση, ο ένας εκ των δύο έχει καταλήξει σε τέτοιο σημείο απογοήτευσης, ώστε να πιστεύει ότι είναι μάταιο να επιλύσει την όποια διαφορά με τον/την σύντροφό του. Μπορεί να είναι ο ένας ή και οι δύο που αποφεύγουν την σύγκρουση. Ο ένας ή και οι δύο μπορεί να θεωρούν κάθε σύγκρουση ως μία μάχη που για να κερδηθεί πρέπει ο ένας εκ των δύο να οδηγηθεί σε συνθηκολόγηση. Ότι και αν συμβαίνει κάποιος τα έχει παρατήσει. Οι διαφορές υποβόσκουν με αποτέλεσμα η απόσταση διαρκώς αυξάνει και να έχουμε μία σταδιακή αποξένωση.
2. Συναισθηματική αποξένωση
Η συναισθηματική εμπλοκή είναι η ελάχιστη αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη και διατήρηση της ψυχικής επαφής. Ηθελημένες συζητήσεις σχετικά με το τι νοιώθει ο κάθε σύντροφος είναι μέρος μιας υγιούς σχέσης. Το ενδιαφέρον για την συναισθηματική ζωή του άλλου και η με έμφαση εμπλοκή της συναισθηματικής ζωής του ενός με του άλλου αποτελούν το αναγκαίο συστατικό για μία ζεστή οικία σχέση.
3. Δυσφορία
Η συναισθηματική εμπλοκή γενικά συνοδεύεται με την αφοσίωση του ενός προς τον άλλον. Αν ο/η σύζυγος είναι αποδεσμευμένος συναισθηματικά από την/τον σύζυγο πιθανότατα δεν την/τον αγαπάει. Συχνά άνθρωποι που έχουν χωρίσει αναφέρουν ότι «έπεσαν έξω στην αγάπη». Και αναλόγως του πόσο έξω έχει πέσει η σχέση ο ένας ή και η δύο δεν αρέσουν ο ένας στον άλλον πάρα πολύ.
4. Απουσία σεξ
Το σεξ εκφράζει και ενδυναμώνει την σχέση. Όταν ένα ζευγάρι δεν έχει σεξουαλική επαφή για πολύ καιρό, αυτό συνήθως είναι ένας αξιόπιστος δείκτης ότι η συναισθηματική αποξένωση προχωρά ακάθεκτη. Είναι επιπλέον ένδειξη ότι οι σύντροφοι δεν παίρνουν ευχαρίστηση ο ένας από τον άλλον και ότι οι δεσμοί διαβρώνονται ταχύτατα αν δεν είναι ήδη τελειωμένοι.
5. Διαρκής εστίαση σε ζητήματα εκτός γάμου.
Οι άδειοι γάμοι είναι πολύ βαρετοί. Κάποια ζευγάρια αντισταθμίζουν αυτό ρίχνοντας το βάρος στα παιδιά τους σε βαθμό που η ενασχόληση με τα παιδιά να είναι η μοναδική συνιστώσα της οικογενειακής ζωής. Άλλοι παθιάζονται με την καριέρα, δουλεύουν έως αργά το βράδυ, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες ώστε να ελαχιστοποιούν τον χρόνο που βρίσκονται μαζί με τον σύζυγό τους. Οι όποια συναισθηματική ικανοποίηση αναζητείται αποκλειστικά εκτός του γάμου. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ένας συνάδελφος έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι ποιο διασκεδαστικός από τον/την σύντροφο.
6. Προετοιμασία για μοναχική ζωή.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός συζύγου που ενόψει του επερχόμενου διαζυγίου έβαλε δεύτερη υποθήκη στο σπίτι του προκειμένου να φυτέψει μαλλιά και να βελτιώσει την εμφάνιση του. Αν και το παράδειγμα είναι κάπως ακραίο είναι τυπικό της προσπάθειας βελτίωσης της εμφάνισης ενός ανθρώπου που προετοιμάζεται για το διαζύγιο πχ με την ξαφνική έναρξη γυμναστική ή δίαιτας, την ενασχόλησης με την κόμη ή την γκαρνταρόμπα. Συχνά ένας τέτοιος άνθρωπος θα αναπτύξει δραστηριότητες όπως το τένις κ.α χωρίς να εμπλέκει σε αυτές τον σύντροφό του και γενικά θα προσπαθήσει να χτίσει ένα κοινωνικό περίγυρο όπου θα πλασάρεται ως μόνος και όχι ως ζευγάρι.
Τι προτείνεται
Εάν κάποιος δει τον εαυτό του σε ένα τέτοιο σενάριο, είναι μια καλή αφορμή για να αντιληφθεί ότι ο γάμος του βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Σίγουρα δεν μπορούμε να κάνουμε εύκολες προγνώσεις για το πότε ακριβώς ένας γάμος είναι καταδικασμένος σε αποτυχία. Όμως τα παραπάνω σημάδια ή έστω τα περισσότερα από αυτά είναι εμφανή στα περισσότερα των διαζυγίων. Μπορούν δε να αποτελέσουν μια καλή αφορμή για μία τίμια κουβέντα με τον σύζυγό μας. Αν πάλι η συγκεκριμένη συζήτηση δεν μπορεί να γίνει χωρίς εντάσεις και αλληλοκατηγορίες καλό είναι να καταφύγουμε σε έναν σύμβουλο γάμου, η άλλον ειδικό. Και αν ο γάμος δεν μπορέσει να σωθεί τουλάχιστον θα αυξηθούν οι πιθανότητες ενός συναινετικού και λιγότερο ψυχοφθόρου διαζυγίου.