Η υπερβολική κατανάλωση διαδικτυακής πορνογραφίας μπορεί να θεωρηθεί τόσο ως εθισμός στο διαδίκτυο όσο και ως εθισμός στο σεξ. Στην πραγματικότητα ο εθισμός στο πορνό είναι ένα από τα ποιο διαδεδομένα προβλήματα σεξουαλικού εθισμού μεταξύ των νέων, των μόνων, και αυτόν που ο Dr. Carnes ονομάζει «Σε πρώτη φάση εθισμένους σε μοναχικό σεξ, σεξ που δεν συμπεριλαμβάνει άλλους»
Ο εθισμός στο πορνό αναπτύσσεται όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά. Ύστερα από μία ικανοποιητική εμπειρία με πορνό, το άτομο αποκτά μία εκτός ελέγχου επιθυμία να αποκτήσει σεξουαλική ικανοποίηση μέσα αυτήν την μορφή ευχαρίστησης. Η σύνδεση μεταξύ διαδικτυακής πορνογραφίας και σεξουαλικής ικανοποίησης σταδιακά ενδυναμώνεται και η επιθυμία γίνεται ισχυρότερη και συχνότερη. Αυτή η σύνδεση μπορεί να γίνει τόσο ισχυρή που και μόνο το να κάτσει ο εθισμένος μπροστά σ’ ένα υπολογιστή του προκαλεί ερωτική διέγερση.
Όπως στον εθισμό με τα ναρκωτικά το πρόβλημα γίνεται φανερό όταν η επιθυμία για θέαση πορνό γίνεται εμπόδιο στην πραγματοποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων του ατόμου. Έχουν καταγραφεί άνθρωποι εθισμένοι στο πορνό να παραμένουν στο σπίτι για να δουν πορνό ακόμα και για 8 με 10 ώρες. Η ντροπή και η ενοχή που συνηθέστατα συνοδεύει αυτήν συναρπαστική εμπειρία (σε αντίθεση με ότι θα περίμενε κάποιος) μεγεθύνει το θετικό της εμπειρίας που λαμβάνει το άτομο από την επαίσχυντη πράξη. Πολύ εθισμένοι καταλήγουν σε μία δυσάρεστη κατάσταση όπου η επαίσχυντη σεξουαλική τους ανακούφιση είναι η μόνη θετική σεξουαλική εμπειρία που έχουν καταφέρει να αποκομίσουν στην ζωή τους.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πλειονότητα των ανθρώπων που κάνουν χρυσή διαδικτυακής πορνογραφίας την κάνουν με καθαρά ψυχαγωγική διάθεση και έχει πολύ μικρή επίδραση στην ζωή τους. Ένα πολύ μικρό σύνολο ανθρώπων εθίζεται και υποφέρει από τις συνέπειες του εθισμού του (π.χ χάνει την δουλειά του, διαταράσσεται ο γάμος του κ.λ.π)
Είτε μιλάμε για πορνογραφία είτε για τζόγο είτε για αγορές, ο χρυσός κανόνας για να διαγνωστεί εθισμός είναι ότι: Εάν δεν υπάρχει μείωση της λειτουργικότητας, κοινωνικός ακρωτηριασμός του ατόμου, δεν υπάρχει εθισμός.
Ο εθισμός στην διαδικτυακή πορνογραφία μπορεί να έχει και ένα διαφορετικό ψυχολογικό τίμημα από την ντροπή. Καθώς αναπτύσσεται αντοχή στα διάφορα θεάματα το άτομο με εθισμό μπορεί να αρχίσει να ψάχνει για ποιο αφύσικο υλικό προκειμένου να πετύχει την ίδια υψηλή ικανοποίηση. Αυτό είναι παρόμοιο με αύξηση στην ποσότητα και ποικιλία ναρκωτικών ουσιών από ναρκομανείς, φετιχισμοί, φαντασίωση βιασμού και παιδική πορνογραφία εμπλέκονται στην θεματολογία του εθισμένου ατόμου. Η έκθεση σε τέτοιο υλικό μπορεί να βοηθήσει να ευδοκιμήσουν διαστροφικές αντιλήψεις σχετικά με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και γκρεμίσουν διαπροσωπικές σχέσεις. Ασθενής που έχουν προχωρήσει σε μία τέτοια κατάσταση συχνά παρατηρείται να είναι ανικανοποίητοι με τις σεξουαλικές τους εμπειρίες και τους ερωτικούς τους συντρόφους.
Σημειώνεται ότι στον εθισμό το αίσθημα ντροπής είναι μια σημαντική συνιστώσα στον κύκλο του εθισμού. Οι κοινωνικοί κανόνες επιβάλουν στο άτομο ότι είναι ντροπή να αγοράσει ένα περιοδικό για ενήλικες (όπως το playboy και το Ηustler), ότι είναι ντροπή να ψωνίζει πόρνες. Το διαδικτυακό πορνό μειώνει το ρίσκο του να εκτεθεί ο άνθρωπός και έτσι νοιώσει ντροπιασμένος. Πολλά από τα εξαρτημένα άτομα είναι σε θέση να κρύβουν την δραστηριότητα τους από τους συντρόφους τους και να παραμένουν τελείως ανώνυμοι στο διαδίκτυο. Το διαδικτυακό πορνό είναι εύκολα προσβάσιμο, διαθέσιμο κάθε ώρα. Όταν προσθέσεις την ανωνυμία στο μείγμα παίρνεις την συνταγή για έναν δυνητικά σοβαρό εθισμό [2].
Βοήθεια για τον εθισμό στο πορνό
Η υποτροπή είναι συνήθης κατά την διάρκεια της ανάρρωσης, συχνά οι ασθενείς βιώνουν στερητικά συμπτώματα καθώς η κατανάλωση πορνό μειώνεται. Σε αυτήν την περίπτωση όπως και σε πολλές παρόμοιες αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως ένα πισωγύρισμα και όχι ως αποτυχία. Πέρα από τις διάφορες ιατρικές και ψυχολογικές θεραπείες [3], ο ασθενής μπορεί να βοηθηθεί από την χρήση φίλτρων προστασίας, και λογισμικό καταγραφής που στέλνει αναφορά για την διαδικτυακή δραστηριότητα στον σύντροφο ή θεράπων του ασθενή. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αν και ο εθισμός στο πορνό είναι σοβαρός υπάρχουν λύσεις, υπάρχουν πηγές βοήθειας.
Αναφορές
1. Griffiths, M. (2001) Sex on the internet: Observations and implications for internet sex addiction, The Journal of Sex Research, 38(4)
2. Cline, V.B. (2002) Pornography's Effects on Adults and Children
3. http://www.allaboutaddiction.com/addiction/the-many-different-options-to-getting-sex-addiction-help
Υστερόγραφο του διδάσκοντα
Αν και οι ψυχική μηχανισμοί εξάρτησης από το πορνό και τα ναρκωτικά είναι ίδιοι, εντούτοις η πιθανότητα εθισμού από τον χρήστη ουσιών είναι σχεδόν βεβαιότητα σε αντίθεση με την πιθανότητα εθισμού αυτού που καταναλώνει πορνογραφικά προϊόντα που είναι πάρα πολύ μικρή. Αν και τα δύο θέματα αποτελούν ταμπού αμέτρητες είναι οι συζητήσεις έχουν γίνει σχετικά με εξαρτημένους από ναρκωτικές ουσίες, ενώ μηδαμινές αυτές που αφορούν τους εθισμένους στο πορνό. Τα δύο προβλήματα είναι ανόμοια στην έκταση τους και στην βαρύτητα των αποτελεσμάτων τους.
Ο εθισμός στο πορνό αναπτύσσεται όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά. Ύστερα από μία ικανοποιητική εμπειρία με πορνό, το άτομο αποκτά μία εκτός ελέγχου επιθυμία να αποκτήσει σεξουαλική ικανοποίηση μέσα αυτήν την μορφή ευχαρίστησης. Η σύνδεση μεταξύ διαδικτυακής πορνογραφίας και σεξουαλικής ικανοποίησης σταδιακά ενδυναμώνεται και η επιθυμία γίνεται ισχυρότερη και συχνότερη. Αυτή η σύνδεση μπορεί να γίνει τόσο ισχυρή που και μόνο το να κάτσει ο εθισμένος μπροστά σ’ ένα υπολογιστή του προκαλεί ερωτική διέγερση.
Όπως στον εθισμό με τα ναρκωτικά το πρόβλημα γίνεται φανερό όταν η επιθυμία για θέαση πορνό γίνεται εμπόδιο στην πραγματοποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων του ατόμου. Έχουν καταγραφεί άνθρωποι εθισμένοι στο πορνό να παραμένουν στο σπίτι για να δουν πορνό ακόμα και για 8 με 10 ώρες. Η ντροπή και η ενοχή που συνηθέστατα συνοδεύει αυτήν συναρπαστική εμπειρία (σε αντίθεση με ότι θα περίμενε κάποιος) μεγεθύνει το θετικό της εμπειρίας που λαμβάνει το άτομο από την επαίσχυντη πράξη. Πολύ εθισμένοι καταλήγουν σε μία δυσάρεστη κατάσταση όπου η επαίσχυντη σεξουαλική τους ανακούφιση είναι η μόνη θετική σεξουαλική εμπειρία που έχουν καταφέρει να αποκομίσουν στην ζωή τους.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πλειονότητα των ανθρώπων που κάνουν χρυσή διαδικτυακής πορνογραφίας την κάνουν με καθαρά ψυχαγωγική διάθεση και έχει πολύ μικρή επίδραση στην ζωή τους. Ένα πολύ μικρό σύνολο ανθρώπων εθίζεται και υποφέρει από τις συνέπειες του εθισμού του (π.χ χάνει την δουλειά του, διαταράσσεται ο γάμος του κ.λ.π)
Είτε μιλάμε για πορνογραφία είτε για τζόγο είτε για αγορές, ο χρυσός κανόνας για να διαγνωστεί εθισμός είναι ότι: Εάν δεν υπάρχει μείωση της λειτουργικότητας, κοινωνικός ακρωτηριασμός του ατόμου, δεν υπάρχει εθισμός.
Ο εθισμός στην διαδικτυακή πορνογραφία μπορεί να έχει και ένα διαφορετικό ψυχολογικό τίμημα από την ντροπή. Καθώς αναπτύσσεται αντοχή στα διάφορα θεάματα το άτομο με εθισμό μπορεί να αρχίσει να ψάχνει για ποιο αφύσικο υλικό προκειμένου να πετύχει την ίδια υψηλή ικανοποίηση. Αυτό είναι παρόμοιο με αύξηση στην ποσότητα και ποικιλία ναρκωτικών ουσιών από ναρκομανείς, φετιχισμοί, φαντασίωση βιασμού και παιδική πορνογραφία εμπλέκονται στην θεματολογία του εθισμένου ατόμου. Η έκθεση σε τέτοιο υλικό μπορεί να βοηθήσει να ευδοκιμήσουν διαστροφικές αντιλήψεις σχετικά με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και γκρεμίσουν διαπροσωπικές σχέσεις. Ασθενής που έχουν προχωρήσει σε μία τέτοια κατάσταση συχνά παρατηρείται να είναι ανικανοποίητοι με τις σεξουαλικές τους εμπειρίες και τους ερωτικούς τους συντρόφους.
Σημειώνεται ότι στον εθισμό το αίσθημα ντροπής είναι μια σημαντική συνιστώσα στον κύκλο του εθισμού. Οι κοινωνικοί κανόνες επιβάλουν στο άτομο ότι είναι ντροπή να αγοράσει ένα περιοδικό για ενήλικες (όπως το playboy και το Ηustler), ότι είναι ντροπή να ψωνίζει πόρνες. Το διαδικτυακό πορνό μειώνει το ρίσκο του να εκτεθεί ο άνθρωπός και έτσι νοιώσει ντροπιασμένος. Πολλά από τα εξαρτημένα άτομα είναι σε θέση να κρύβουν την δραστηριότητα τους από τους συντρόφους τους και να παραμένουν τελείως ανώνυμοι στο διαδίκτυο. Το διαδικτυακό πορνό είναι εύκολα προσβάσιμο, διαθέσιμο κάθε ώρα. Όταν προσθέσεις την ανωνυμία στο μείγμα παίρνεις την συνταγή για έναν δυνητικά σοβαρό εθισμό [2].
Βοήθεια για τον εθισμό στο πορνό
Η υποτροπή είναι συνήθης κατά την διάρκεια της ανάρρωσης, συχνά οι ασθενείς βιώνουν στερητικά συμπτώματα καθώς η κατανάλωση πορνό μειώνεται. Σε αυτήν την περίπτωση όπως και σε πολλές παρόμοιες αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως ένα πισωγύρισμα και όχι ως αποτυχία. Πέρα από τις διάφορες ιατρικές και ψυχολογικές θεραπείες [3], ο ασθενής μπορεί να βοηθηθεί από την χρήση φίλτρων προστασίας, και λογισμικό καταγραφής που στέλνει αναφορά για την διαδικτυακή δραστηριότητα στον σύντροφο ή θεράπων του ασθενή. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αν και ο εθισμός στο πορνό είναι σοβαρός υπάρχουν λύσεις, υπάρχουν πηγές βοήθειας.
Αναφορές
1. Griffiths, M. (2001) Sex on the internet: Observations and implications for internet sex addiction, The Journal of Sex Research, 38(4)
2. Cline, V.B. (2002) Pornography's Effects on Adults and Children
3. http://www.allaboutaddiction.com/addiction/the-many-different-options-to-getting-sex-addiction-help
Υστερόγραφο του διδάσκοντα
Αν και οι ψυχική μηχανισμοί εξάρτησης από το πορνό και τα ναρκωτικά είναι ίδιοι, εντούτοις η πιθανότητα εθισμού από τον χρήστη ουσιών είναι σχεδόν βεβαιότητα σε αντίθεση με την πιθανότητα εθισμού αυτού που καταναλώνει πορνογραφικά προϊόντα που είναι πάρα πολύ μικρή. Αν και τα δύο θέματα αποτελούν ταμπού αμέτρητες είναι οι συζητήσεις έχουν γίνει σχετικά με εξαρτημένους από ναρκωτικές ουσίες, ενώ μηδαμινές αυτές που αφορούν τους εθισμένους στο πορνό. Τα δύο προβλήματα είναι ανόμοια στην έκταση τους και στην βαρύτητα των αποτελεσμάτων τους.